Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft, mede namens minister Hoekstra van Financiën, een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ingediend om lokale rekenkamers te versterken. Lokale rekenkamers hebben een belangrijke taak om de gemeenteraad te ondersteunen in het controleren van het lokaal beleid en bestuur.

Lokale rekenkamers onderzoeken of lokaal beleid en bestuur kostenefficiënt, effectief en volgens de regels gebeurt. Nu de taken van gemeenten door de decentralisaties in het sociale domein en daarmee ook de uitgaven zijn toegenomen, is onafhankelijke controle door een rekenkamer van groot belang. Ook met de komst van de Omgevingswet in 2021 worden de taken en middelen van gemeenten uitgebreid.

Uit onderzoek blijkt dat in veel gemeenten niet of nauwelijks invulling wordt gegeven aan rekenkameronderzoek. In het wetsvoorstel staat dat elke gemeente een onafhankelijke rekenkamer instelt, eventueel samen met andere gemeenten. Het is voor gemeenten niet meer mogelijk om rekenkameronderzoek op een andere manier te organiseren.

Daarnaast worden ook de bevoegdheden van lokale rekenkamers uitgebreid. Zo kunnen zij straks onderzoek instellen naar de contracten met privaatrechtelijke rechtspersonen waarmee bijvoorbeeld zorg of maatschappelijke ondersteuning in het sociale domein wordt ingekocht. Ook de mogelijkheden om onderzoek te doen naar subsidies, garanties en leningen worden verruimd. Ten slotte krijgen lokale rekenkamers en de Algemene Rekenkamer meer mogelijkheden om onderzoek te doen naar privaatrechtelijke rechtspersonen waarin verschillende overheidsorganen samenwerken.

De Raad van State noemt in zijn advies de argumentatie van het wetsvoorstel overtuigend.